نام علمی
|
Foeniculum vulgare Mill
|
نام انگلیسی
|
Fennel, Bitter fennel, Sweet fennel, Large fennel
|
نام عربی
|
شومر، شَمَر
|
نام های دیگر
|
بادیان، بادیان سبز، شَمار (رومی)
|
تیره گیاه
|
از تیره چتریان (Umbelliferae)
|
مکان رویش
|
این گیاه درمناطق مديترانه اي بخوبي رشد مي كند و در ايران در مناطق شمالي كشور در دامنه هاي كوههاي البرز بطور خودرو مي رويد.
|
گیاه شناسی
|
گیاهی دو تا چند ساله، به ارتفاع 80 تا 150 سانتی متر، بدون کرک سبز تا سبز مایل به آبی بوده بوی تند و قوی دارد. ساقه آن افراشته و صاف، پر از شیرابه، برگهای پایینی دمبرگدار ، برگهای بالایی غلافدار، گل آذین آن چتری و با گلبرگهای زرد رنگ، میوه آن استوانه ای بوده دارای رگه های واضح و نوک کند می باشد.
|
ترکیبات شیمیایی
|
ترکیبات عمده موجود در اسانس های رازیانه تلخ و شیرین، شامل ترانس آنتول ها، فنچون، استراگل می باشند.
|
بخش موثر اندام گیاه
|
ریشه، دانه، برگ
اغلب اسانس حاصل از میوه رسیده و نیز میوه رسیده و خشک شده گیاه مورد استفاده قرار می گیرد.
|
اثرات فارماکولوژیک در طب مدرن
|
روغن فرار این گیاه منجر به افزایش تحرکات گوارشی می شود. در ضمن مقدار زیاد آن ضد اسپاسم است. آنتول و فنچون موجود در گیاه از بین برنده ترشحات دستگاه تنفسی هستند.
|
درجه سردی و گرمی
|
گرم و خشک، در درجه اول
|
خواص درمانی
|
ورم معده، قولنج، باز ایستادن حیض، سرخچه، سرخک، افسردگی، بیماری کجی دهان، درد معده، ورم کبد، آروغ، خراشیدگی شکم و زخم امعاء، یرقان، تب یک روز در میان، بیماریهای کلیه، آب آوردن شکم، امراض طحال، خونریزی رَحِمی، سقوط جنین، تب دق، تب بلغمی، تب ربع، تب افیالوس، مالیخولیا، سرفه کردن، اسکیزوفرنی، سنگ کلیه، گرفتگی رَحِم، سردرد (هدایه)
افزایش شیر، تاریکی دید، مدر، ضد نفخ، ضد تب، تقویت نیروی جنسی، سردرد، سنگ کلیه، سنگ مثانه، دفع بلغم از معده، پاک کننده مثانه (الابنیه)
تقویت دید چشم، التهاب معده، افزایش شیر، سنگ کلیه، ضد اسهال، ضد تب، پاد زهر نیش حشرات (قانون)
|
عوارض جانبی و موارد احتیاط
|
موارد احتیاط: قرار گرفتن آنیزآلدئید در معرض پرتو UV سبب پیدایش اشکال دی مر (Anisoin) و پلیمر گشته و بر سمیت اسانس افزوده خواهد شد. به طرز مشابهی آنه تول موجود در اسانس تحت اثر اشعه UV دی مریزه شده و ترکیب دی آنه تول را به وجود می آورد. این ترکیب از لحاظ رابطه ساختمان فعالیت مشابه ماده استروژنیک استیل بسترول بوده و بدین علت مصرف آن در افراد حامله ممنوع است.
|
منابع
|
1. الابنیه عن الحقایق الادویه، ابومنصور موفق هروي، انتشارات دانشگاه تهران،1371، ص
2. هدایه المتعلمین فی الطب، ابوبکر اخوینی بخارائی، به کوشش جلال متینی،انتشارات دانشگاه فردوسی مشهد،1371
3. قانون فی الطب، ابن سینا، ترجمه عبدالرحمن شرفکندی تهران: انتشارات سروش (صدا و سیما)، چاپ نهم،1389، ج2، ص
4. گیاهان داروئی ، ژان ولاگ – ژیری استودولا مترجم: ساعد زمان – انتشارات ققنوس، چاپ پنجم،1382، ص
5. معارف گیاهی، کاربرد گیاهان در پیشگیری و درمان بیماریها، حسین میر حیدر، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی، چاپ پنجم،1385، ج6،صص
6. کتاب مرجع گیاهان دارویی (جلد اول)، احمد امامی، شیرین فصیحی، ایرج مهرگان، انتشارات اندیشه آور، چاپ اول، صص 553.
|